Bu çalışmanın amacı, Fen Bilimleri derslerinde açık uçlu sorularla ölçme uygulamalarına ilişkin öğretmen görüşlerini belirlemektir. Araştırma nitel araştırma türlerinden biri olan olgubilim (fenomenoloji) yöntemine göre gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın katılımcılarını, 2023-2024 eğitim-öğretim yılında Doğu Anadolu Bölgesinde bir il merkezinde görev yapan 10 Fen Bilimleri öğretmeni oluşturmaktadır. Çalışmada veriler, beş adet açık uçlu sorudan oluşan yarı yapılandırılmış görüşme formu ile toplanmıştır. Fen Bilimleri öğretmenleri açık uçlu soruların öğrencilerin temel becerileri kazanmalarına, üst düzey düşünme becerilerinin gelişmesine, okuma, anlama ve yazma becerilerinin geliştirilmesine katkı sağlayacağını belirtmişlerdir. Öte yandan araştırmaya katılan öğretmenler, öğrencilerin açık uçlu sınav uygulamalarına yeterince hazır olmadıkları, puanlamanın objektif olmadığı ve sürenin yetersiz olduğu yönündeki kaygılarını dile getirmişlerdir.

Bu araştırmanın amacı ortaokul öğrencilerinin temizlik ve kişisel hijyen tutumlarını ortaya çıkarma, temizlik ve hijyen alışkanlıklarının kazandırılması sürecinde aile, sosyal yaşam alanı, okul faktörlerinin etkilerinin incelemektir. Araştırmanın evreni 2019-2020 eğitim öğretim yılında Bursa ilinde öğretim gören ortaokul öğrencileri, örneklemi ise Bursa İli Osmangazi ilçesinde bir ortaokulda 5. 6. 7 ve 8. Sınıflar da öğrenim gören 500 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmada betimsel araştırma yöntemi olan survey (tarama) yöntemi kullanılmıştır. Veriler, kişisel bilgi formu ve araştırmacı tarafından geliştirilen 45 soruluk ‘kişisel temizlik ölçeği’ ile toplanmıştır. Yapılan faktör analizi sonucunda gerekli düzeltmeler sonucunda ölçekteki ifade sayısı 34’e düşürülmüştür. Verilerin analizi için t –testi Tek Yönlü Varyans Analizi(ANOVA) Bonferroni testleri kullanılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre öğrencilerin aldıkları hijyen eğitiminin yetersiz olduğu bulunmuştur. Bu durumum nedenlerinin başında ise aile, okul ve çevrenin eğitiminin yetersiz olduğu kanaatine varılmıştır.

Bu araştırmanın amacı bilimsel araştırma sürecinde kullanılan yapay zeka araçlarının incelenmesidir. Araştırma, nitel araştırma yöntemlerinden temel nitel araştırma deseniyle gerçekleştirilmiştir. Araştırmada doküman analizi yöntemiyle, ulusal ve uluslararası alanyazında yapay zeka destekli bilimsel araştırma süreci üzerine yapılmış çalışmalar incelenerek genel bir çerçeve sunulmuştur. Araştırma kapsamında bilimsel araştırma sürecinde kullanılabilecek yapay zeka araçları açıklanmıştır. Çalışmada, bilimsel araştırma sürecinde kullanılan yapay zeka araçları; sohbet robotları, alanyazın tarama araçları, kaynak önerme ve kaynakça yönetim araçları, metin özetleme araçları, makale ağı oluşturma ve analizi araçları, akademik yazım araçları, çeviri ve dil bilgisi araçları olarak sınıflandırılarak, ayrı başlıklarda altında incelenmiştir. Yapay zeka araçların araştırma sürecinde kullanılması çeşitli kolaylıklar sağlamasına karşın bilim dünyasında etik kaygıları da beraberinde getirmektedir. Yapay zeka araçları henüz gelişim aşamasında olduğundan bu araçlarla üretilen verinin doğruluğunun teyit edilmesi önerilmektedir.

Bu çalışmanın amacı, fen eğitiminde yenilikçilik konusunda yürütülen araştırmaların belirlenmesi ve ortaya çıkan sonuçlara dayanarak yenilikçilik konusundaki gelişmelerin, görüşlerin ve öğrencilerin yenilikçi düşünme düzeylerine ait bilgilerin ortaya konulmasını sağlamaktır. Bu amaç doğrultusunda ilgili alanda literatür taraması yapılmıştır. Dahil edilme ve hariç tutulma kriterleri uygulanmıştır. Çalışmada, fen eğitimde yenilikçilik konulu 52 makale ile 9 lisansüstü tez olmak üzere toplam 61 araştırma incelemeye alınmıştır. Birincil kaynaklar ve ikincil kaynaklardan yararlanarak veriler elde edilmeye çalışılmıştır. Araştırmalar; yayın yılı, yayın türü, amaç, yöntem/desen, örneklem, veri toplama araçları, fende kavram öğretiminde tercih edilen yöntem/teknik, veri analiz yöntemi, incelenen konu, sonuç ve öneri temalarına uygun olarak incelenmiştir. İncelemeler; yenilikçilik kavramı ile ilgili farklı çalışmaların yürütülmüş olduğu ve bu nedenle de araştırma amaçlarının çeşitlendiği görülmüştür. Derleme türünün kullanıldığı bu çalışmada literatür taraması yapılmıştır. Sonuç olarak bu çalışmada, yenilikçilik ve girişimcilik arasındaki bağlantılar irdelenmiştir. Yenilikçiliğin ve girişimciliğin fen bilimlerine etkisine ve geleceğin teknolojik gelişmelerine katkı sağladığı görülmüştür.

Bu çalışmada, modellerin ve fen bilimleri dersi öğretim programında yer alan model kazanımlarının çeşitli boyutlarda incelenmesi amaçlanmıştır. 2018 yılı Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programı (MEB, 2018) temel alınarak gerçekleştirilen çalışma doküman analizi yöntemi ile yürütülmüş, öğretim programında yer alan model oluşturma ve kullanmayı içeren kazanımlar, sınıf seviyesi, konu alanı, ait olunan disiplin ve model boyutlarına göre incelenmiştir. Bulgular, öğretim programında, modelin ne olduğuna ve özelliklerine ilişkin açıklamaların yer almadığını göstermiştir. Bu durumda, öğretmenlerin ve öğrencilerin modelleri kendi model anlayışlarına göre yapılandırması olasıdır. Programda yer alan kazanımların sınırlı bir kısmı model kullanımını ve oluşturmayı içermekte, bu kazanımların çoğu da fizik disiplininde yer almaktadır. Bu bulgularla birlikte, modellerin ve model çeşitlerinin ne olduğuna ve ayrıca, fen öğretim programlarında model kullanımının ve oluşturmanın önemine daha fazla vurgu yapılması önerilmektedir.

Bu çalışmanın amacı, ortaokul öğrencilerinin sosyobilimsel konularda karar verme becerileri üzerine gerçekleştirilmiş çalışmaların incelenmesidir. Bu amaçla YÖK Tez veri tabanı ve Google Akademik tarama motoru kullanılarak “ortaokul öğrencileri”, “sosyobilimsel konular”, “sosyo-bilimsel konular” ve “karar verme” kelime grupları ilgili çalışmaların başlık, içerik ve özetlerinde aranmıştır. Bu arama sonucunda 15 çalışmaya ulaşılmıştır. Elde edilen veriler içerik analizi ile incelenmiştir. İlgili çalışmalar incelendiğinde, ortaokul öğrencilerinin en eski çalışmanın 2009 yılına ait olduğu ve son yıllarda ortaokul öğrencilerinin sosyobilimsel konulara yönelik karar verme süreçlerini ve becerilerini inceleyen çalışma sayısında bir artış olduğu görülmektedir. Yine bu çalışmalardaki kullanılan sosyobilimsel konu bağlamı da incelenmiş olup küresel ısınma, genetiği değiştirilmiş organizmalar (GDO), biyoçeşitlilik ve hidroelektrik santrallerin sıklıkla kullanıldığı belirlenmiştir. İncelenen çalışmaların çoğunlukla (%60) 7.sınıf öğrencileri ile gerçekleştirildiği ve uygulama temelli olduğu görülmektedir. Araştırmada elde edilen diğer bir bulgu ise, incelenen araştırmaların çoğunun nitel yöntemle (%40) ve karma yöntemle (%33) gerçekleştiği belirlenmiştir. Araştırmaların incelenmesinden elde edilen diğer önemli bir bulgu ise, fen bilimleri derslerinin öğretiminin farklı yöntem ve tekniklerle (argümantasyon, okul dışı öğrenme ortamları vb.) zenginleştirilmesinin ortaokul öğrencilerinin karar verme becerilerinin gelişimini etkisi olduğudur. Bu bulgulara dayanılarak fen bilimleri derslerinin uygulanmasına yönelik çeşitli öneriler getirilmiştir.